Գոլեսթանի պալատ

Պատմությունը և Ճարտարապետությունը․

Թեհրանի միջնաբերդը կառուցվել է Սեֆյան արքայատոհմից Թահմասպ առաջինի (1524-1576) կառավարման օրոք և այնուհետև, XVIII-XIX դարերում շարունակ վերանորոգվել է։ Գոլեստանի կառուցման մեջ առավել մեծ ներդրում են ունեցել Զանդ արքայատոհմի ներկայացուցիչ Քարիմ խանը (1750-1779), Ղաջարիների արքայատոհմի ներկայացուցիչ Աղա Մոհամադ Խանը (1742-1797), ով Թեհրանը դարձրել է Պարսկաստանի մայրաքաղաքը, իսկ 1794-1925 թվականների ընթացքում միջնաբերդը դարձել է Ղաջարիների արքայատոհմի նստավայրը, որոնց համար Գոլեսթանի պալատը դարձել է բնակատեղի, և Նասր ադ Դին Շահը (1848-1896), ով թաղված է պալատական համալիրի տարածքում։
Փահլավիների ժամանակաշրջանում (1925-1979) Գոլեսթանի պալատը ծառայել է որպես արքայական ընդունելությունների վայր, իսկ այս արքայատոհմն իր համար պալատ է կառուցել Նիավարանում: 1925-1945 թվականների ընթացքում շինությունների մեծ մասը քանդվել է Ռեզա շահի հրամանով, քանի որ նա համարում էր, որ դարեդար տևած Ղաջարիների պալատը չպետք է խոչընդոտեր նորագույն քաղաքի աճին:

Մարմարե գահ (Թախթ_է մարմար)

Մարմարե գահի տպավորիչ դարատափը կառուցվել է 1806 թվականին՝ Ղաջարիների արքայատոհմի ներկայացուցիչ Ֆաթ Ալի շահի (1797-1834) կողմից: Այս տարածքը զարդարում են նկարները, մարմարե քանդակները, հախճապակյա աշխատանքներն ու իրանյան ճարտարապետության այլ գոհարները: Մարմարե գահը կառուցել են Յազդ նահանգի հայտնի դեղին մարմարից՝ ընդհանուրը՝ 65 մասից: Ղաջարիների արքայատոհմերի թագավորներն ու դատական նախկին արարողությունները տեղի են ունեցել այս դարատափում: Այստեղ է 1925 թվականին թագադրվել Ռեզա շահ Փահլավին:

Քարիմ խանի անկյուն (Խալվաթ-է Քարիմ Խան)

Քարիմ խանի անկյունը կառուցել են 1759 թվականին: Այն Զանդ արքայատոհմի Քարիմ խանի բնակավայրն էր: Կառույցի հիմնական մասը նման է Մարմարե գահին: Վերջինիս պես այն դարատափ է, բայց քիչ զարդարանք ունի: Նախկինում այստեղ շատրվանով լճակ է եղել:

Լճակի տուն (Հուզ խանե)

Քաջարների պալատին նվիրված եվրոպական նկարիչների գործերը զետեղվել են Լճակի տանը: Այն այս արքայատոհմի համար որպես ամառանոց է օգտագործվել: Զովացման հատուկ համակարգով ջուրը պոմպով մղվում էր ստորգետնյա համակարգով դեպի սենյակները գտնվող փոքր լճակներ: Այնուհետև ջուրը ոռոգում էր արքայական այգիները: Խոնավության վնասակար ազդեցության պատճառով այս համակարգն էլ կիրառելի չէ:

Ադամանդյա սրահ (Թալար-է բրելիան)

Ադամանդյա սրահն այսպես է անվանակոչվել շնորհիվ իրանցի արհեստավորների ադամանդյա ապակիների աշխատանքի: Կառուցվել է Նասեր էդ Դինի հրամանով՝ Հախճապակյա սրահի (Թալար-է բոլուր) վերափոխման նպատակով: Հայտնի է իր ադամանդյա հայելային աշխատանքներով ու ջահերով:

Ունեցել եմ հնարավորություն այցելել Գոլեստանի պալատնի սրահներից մի քանիսը, և իրոք այն համեմատելի չէ, այս չոր ու կոպիտ նկարագրություններին։ Գոլեսթանը Ուրիշ է, այն աչքով տեսնելուց անգամ չես կշտանում։